In Alzheimer Cafés kunnen mantelzorgers en mensen met dementie meer te weten komen over dementie én elkaar laagdrempelig ontmoeten. Deze avond in Opmeer is het onderwerp 'bang, boos en in de war'. Een herkenbaar thema voor de aanwezigen. 'In het begin dacht ik dat mijn man me voor de gek hield.'
Op de achtergrond klinken de klanken van Hollandse liedjes, live gespeeld op een keyboard door een vrijwilliger van het verpleeghuis. Decor is wijksteunpunt De Schakel in Opmeer. Geer Bruinsma is hier vanavond samen met haar schoonzus Ria. Haar echtgenoot heeft sinds 2009 dementie en bezoekt vijf dagen per week de dagopvang van zorgboerderij Andreahoeve. Normaal bezoeken de schoonzussen het Alzheimer Café in hun woonplaats Abbekerk, maar deze avond konden ze niet laten lopen. 'Dit onderwerp hadden we nog niet gehad', zegt Geer. 'En het is herkenbaar, want mijn man wordt gauw boos.'
Behoefte
Het Alzheimer Café, begonnen in Medemblik, waaiert uit over de rest van West-Friesland. Deze avond zit de zaal vol aandachtig luisterende mantelzorgers, partners, familieleden en hulpverleners. 'Het Alzheimer Café voorziet in een behoefte', zegt Angèle Jonker van Stichting JonkersZorg, die altijd de gespreksleiding doet. Opzet van de cafés: een gastspreker wordt geïnterviewd over het thema van de avond, waarna er ruimte is voor vragen en uitwisseling. Door de gezellige, laagdrempelige sfeer is het makkelijk contact met elkaar te maken en ervaringen uit te wisselen, is de gedachte.
Niet de les lezen
GZ-Psycholoog Ellen Ruijer, werkzaam bij het DOC-team van Geriant, vertelt over apathie, bewegingsonrust en stemmingswisselingen. Bij dementie is bijna altijd sprake van verandering in gedrag, en soms ook in de persoonlijkheid. Mensen die normaal vriendelijk en meegaand waren, kunnen ineens opstandig worden: 'Zo kennen wij moeder helemaal niet.' Als iemand agressief of ongeremd gedrag vertoont, bijvoorbeeld op een feestje, is het beter om je familielid niet uitgebreid de les te lezen, adviseert de psycholoog. 'Dat kan tot ruzie leiden. Zeg alleen: dat was niet erg aardig van je. Je moet mensen zo lang mogelijk op hun gezonde verstand proberen aan te spreken.'
Beschadigd brein
Een bekend misverstanden is de overtuiging dat de partner 'het' allemaal expres doet. Dat idee ontstaat soms doordat iemand met dementie er lang in slaagt om tegenover anderen een façade op te houden, terwijl de eigen partner het moet ontgelden. Maar een beschadigd brein is helemaal niet tot dergelijke pesterijtjes in staat, zegt Ruijer. 'Dat is belangrijk om te beseffen, zodat je niet denkt dat de ander het erom doet, 24 uur per dag.'
Herkenning
Enorm herkenbaar, vindt Geer Bruinsma. 'In het begin dacht ik dat mijn man me voor de gek hield. Maar nu begrijp ik hem beter. Hoe meer ik bekend raak met dementie, hoe meer ik wil weten.' Verderop zit Thecla Heddes met een vriendin. Haar moeder heeft beginnende dementie. 'Ze moppert veel en is soms erg argwanend. Dan denkt ze dat iemand haar portemonnee gestolen heeft, omdat ze hem kwijt is geraakt. Eigenlijk moeten we het geld maar helemaal de deur uit doen.' Dat argwanende is een milde vorm van waan en heeft te maken met angst voor controleverlies, heeft Heddes zojuist van de psycholoog gehoord: door iemand de schuld te geven, wordt de wereld weer kloppend gemaakt.