Print deze pagina

Mooie kerst voor iedereen

Hoe maak je van Kerstmis een feest voor iedereen, óók voor je geliefde met dementie? Het advies: vier het zoals het vroeger werd gevierd.

Hoe vier je Kerstmis met je geliefde die dementie heeft? Angela Woestenburg is coördinator Gastvrije dienstverlening en welzijn bij Viva Zorggroep. Haar advies luidt: houd rekening met wat iemand is gewend. Angela: ‘Een groot kerstdiner kan best, mits iemand ook vroeger altijd met een groot gezelschap dineerde. Er zijn ook mensen die Kerstmis altijd klein en intiem hebben gevierd. Voor hen kun je het beter ook nu klein en intiem houden.’

Tafelaankleding

De tafelaankleding is een punt van aandacht. Angela: ‘Een wit damasten tafellaken met witte borden is geen goed idee. Mensen zien het bord niet staan. Ook een decoratief kersttakje op het bord kan tot misverstanden leiden; iemand kan denken dat het een voorgerecht is. En wat betreft het bestek: zo’n indrukwekkende rij messen en vorken aan weerszijden van het bord maakt mensen met dementie soms nerveus. Leg voor hen het juiste bestek bij het gerecht dat je serveert. Een lepel bij de soep, mes en vork bij het hoofdgerecht.’

Het menu

Angela adviseert ook het menu af te stemmen op wat altijd iemands gewoonte is geweest. ‘Vroeger was kip of konijn met een stukje bloemkool voor veel mensen al een feest’, zegt ze. ‘Houd het eenvoudig als je geliefde dat gewend is. Er zijn ook gezinnen waar juist flink werd uitgepakt met zalm en gevulde kalkoen. Als je geliefde daarvan kan genieten, serveer dan zoiets feestelijks. Het is maar één keer kerst.’ Wijn bij het eten kan volgens Angela heel goed. ‘Maak daar geen heikel punt van’, zegt ze. ‘Leng het desnoods aan met een beetje water.’  

Kerstmuziek

Voor sommige mensen is de nachtmis met erna een broodmaaltijd een hoogtepunt ‘Maak Kerstmis herkenbaar’, zegt Angela. ‘Zing na de hoogmis liedjes bij de boom, als iemand dat altijd zo deed.’ Kerstmuziek hoort bij de tijd van het jaar, en is bij uitstek herkenbaar voor mensen met dementie. Angela: ‘Oudere mensen luisteren graag naar “Stille nacht, heilige nacht”. Maar de jongere generatie met dementie prefereert misschien kerstliederen van Bing Crosby of Elvis Presley. Houd daar rekening mee.’  

Foto’s van vroeger

Tot slot de gespreksstof. ‘Ga niet de politiek bespreken’, zegt Angela. ‘Want dat stukje is er niet meer. Praat liever over vroeger. Haal bijvoorbeeld oude fotoboeken erbij, en vraag je vader of moeder met dementie erover te vertellen.’ Een kerstdiner met veel vreemden is voor mensen met dementie belastend. Angela: ‘Een vriendje van zoon of dochter kan natuurlijk prima. Zorg sowieso dat er een vertrouwd persoon zit naast de geliefde met dementie. Iemand die helpt bij het vlees snijden, of naar de wc gaan.’

Vertrouwde omgeving

De dementiefase waarin iemand verkeert is een factor van belang bij de invulling van het kerstfeest. Angela. ‘Voor sommige mensen is het beter om kerst te vieren in hun eigen vertrouwde appartement. Vier het zelf desnoods twee keer op een dag. ‘s Middags met een klein gezelschap bij je geliefde in het verpleeghuis, ’s avonds thuis met de hele familie, vrienden en aanverwanten.’

Met de familie

Verpleeghuizen ondernemen zelf ook veel rond de kersttijd. Angela: ‘Ze maken bijvoorbeeld kerststukjes met bewoners, of voeren een kerstspel voor hen op. Ze organiseren in de maand december meestal ook een kerstdiner. Daar maken ze dan iets extra feestelijks van. Mantelzorgers zijn ook uitgenodigd.’ Met de vele initiatieven zijn de donkere dagen rond kerst meestal goed gevuld. Angela: ‘Gun mensen na een uitje ook een dagje rust. Dan kunnen ze weer genieten van een volgend kerstgebeuren.’